Το λεξικό Δημητράκου δίνει ως πρώτη σημασία της λέξης διαφθορά την καταστροφή, τον όλεθρο και τον θάνατο. Αυτή παραπέμπει στην κυριολεκτική της χρήση στην αρχαία γλώσσα. Στη νεότερη γλώσσα η λέξη αποκτά ηθική σημασία και συνδέεται με το ήθος και τον χαρακτήρα. Πάντα κατά το λεξικό που υπενθυμίζω ότι ολοκληρώθηκε το 1953, η λέξη διαφθορά, από αρχαιοτάτων χρόνων, συνδέεται με τον χρηματισμό και τη δωροδοκία μόνον στην περίπτωση των δικαστών.
Το συμπέρασμα που μπορεί να βγάλει κανείς είναι ότι η χρήση της λέξης, για πολλούς αιώνες, αφορούσε πολύ συγκεκριμένες συμπεριφορές. Το δε υποκείμενό της, ο «διεφθαρμένος», σήμαινε τον ακόλαστο, τον έκδοτο, τον ανήθικο. Το πιθανότερο είναι πως ως τότε η «διαφθορά» δεν ήταν κοινωνικά μετρήσιμη συμπεριφορά. Δεν έβγαζε ποσοστά στις στατιστικές, κι όσο κι αν αποτελούσε πρόβλημα, δεν εθεωρείτο μείζον κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα, και σίγουρα δεν συνδεόταν με τη λειτουργία της δημοκρατίας. Το επίσης βέβαιο είναι πως δεν υπήρχαν οργανωμένοι κανόνες διαφθοράς, διατίμηση και ταρίφες όπως το 4-4-2 που απεκάλυψε ο κ. Σπινέλλης.
Διότι το ζήτημα δεν είναι η εξάλειψη της διαφθοράς, όπως η εξάλειψη του κακού από τον κόσμο που ονειρεύονται οι ζηλωτές χριστιανοί, ή η κατάργηση των κοινωνικών τάξεων που ανέλαβε να υλοποιήσει ο Ιωσήφ Στάλιν. Το πρόβλημα της διαφθοράς είναι ο εκδημοκρατισμός της: είναι μοιρασμένη σε όλα τα στρώματα του πληθυσμού και σε όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες. Ακόμη και όσοι δεν έχουν δικαίωμα ψήφου έχουν δικαίωμα στη διαφθορά.
Βασική δε συνέπεια του εκδημοκρατισμού της είναι η ηθική απενοχοποίησή της. Θα μου πείτε, τι έγινε πρώτα, η απενοχοποίηση ή ο εκδημοκρατισμός, η κότα ή το αυγό; Ελάχιστη σημασία έχει. Εκείνο που έχει σημασία, αντιθέτως, είναι ότι κανένα ποινικό σύστημα, όσο αυστηρό κι αν είναι, κι όσο κι αν υποθέσουμε πως το ίδιο είναι αδιάβροχο στη διαφθορά, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μια τόσο γενικευμένη συμπεριφορά. Και αν και δεν είμαι νομικός νομίζω πως δεν πέφτω έξω αν ισχυριστώ ότι το ποινικό δίκαιο υπάρχει για να αντιμετωπίζει τις εξαιρέσεις της συμπεριφοράς. Δεν υπάρχει νόμος που να ορίζει πως δεν πρέπει να πατάμε αυτόν που έρχεται απέναντί μας στο πεζοδρόμιο επειδή είναι στενό και επειδή εμείς βιαζόμαστε και είμαστε και μάγκες. Αυτό είναι ζήτημα που έχει λυθεί από την κοινωνική παιδεία που έχουμε, ή δεν έχουμε, αποκτήσει.
Γι' αυτό μπορείς να μειδιάς και να κουνάς το κεφάλι σου με συγκατάβαση όταν ακούς για εισαγγελικές παραγγελίες, για επιτροπές που θα ερευνήσουν εις βάθος και εις πλάτος για να ανασύρουν το ζητούμενο από τη λάσπη. Πόσες επιτροπές χρειάζονται για να μας απαλλάξουν από την πεποίθηση πως η διαφθορά είναι φυσικό φαινόμενο, διότι έτσι γίνονται οι δουλειές σ' αυτόν τον τόπο, έτσι χτίζεις σπίτι, έτσι θεραπεύεσαι, κι έτσι βάζεις και κάνα φράγκο στην πάντα για τα γεράματά σου;
Εργαστήκαμε πολύ και επί δεκαετίες για να πετύχουμε τον εκδημοκρατισμό της διαφθοράς. Οσο πολύ εργαστήκαμε για να γλιτώσουμε απ' τις αναστολές της κοινωνικής μας παιδείας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου